İnşaat mühendisliği ve yapı teknolojilerinde temelden sonraki en kritik aşamalardan biri tabla kalıbı ve tabla betonu uygulamalarıdır. Subasman perdesinin tamamlanmasının ardından taşıyıcı sistemin üzerine oturacağı zemin hazırlanır ve tabla uygulamaları ile yapının sonraki kısımları için sağlam bir altyapı oluşturulur.
Bu makalede, tabla kalıbı ve tabla betonu kavramlarını, uygulama süreçlerini, kullanılan malzemeleri, dikkat edilmesi gereken noktaları ve sahada sık karşılaşılan hataları profesyonel bir bakış açısıyla inceleyeceğiz.
Tabla Kalıbı Nedir?
Tabla kalıbı, yapının döşeme betonu dökülmeden önce oluşturulan, betonun şekil almasını sağlayan geçici taşıyıcı sistemdir. Tabla kalıpları, hem yatay hem de düşey yükleri güvenli bir şekilde zemine aktarmalı ve beton dökümü sırasında deformasyon göstermemelidir.
Tabla kalıpları;
- Ahşap,
- Çelik,
- Plywood (kontrplak destekli),
- Alüminyum
gibi malzemelerden imal edilebilir.
Kalite, maliyet, işçilik süresi ve tekrar kullanım sayısı seçim kriterleri arasında önemli rol oynar. Profesyonel uygulamalarda genellikle çelik kalıp sistemleri tercih edilir, ancak maliyet açısından ahşap kalıp sistemleri hâlâ yaygın şekilde kullanılmaktadır.
Tabla Kalıbı Uygulama Aşamaları
1. Zemin Hazırlığı
Tabla kalıbının oturacağı yüzey düzgün, temiz ve sıkıştırılmış olmalıdır. Zemin üzerinde gevşek malzeme bulunmamalı ve yüzey su geçirimsiz hale getirilmelidir.
2. Kalıp Elemanlarının Yerleştirilmesi
- Düşey taşıyıcılar (dikmeler), belirlenen aks aralıklarında yerleştirilir.
- Yatay kirişler ve ana taşıyıcılar, dikmeler üzerine bağlanır.
- Plywood veya ahşap yüzey kaplaması, üzerine yerleştirilerek tabla yüzeyi oluşturulur.
3. Donatı Montajı
Kalıp hazırlandıktan sonra, statik projeye uygun şekilde donatılar yerleştirilir. Donatıların pas payı mesafeleri mutlaka korunmalı, aralıklar distansiyerlerle sabitlenmelidir.
4. Kontrol ve Denetim
Kalıp ve donatı yerleşimi tamamlandığında, mühendislik kontrolleri yapılır. Kalıbın rijitliği, bağlantı noktalarının sağlamlığı ve donatıların uygunluğu kontrol edilmeden beton dökümüne geçilmemelidir.
Tabla Betonu Nedir?
Tabla betonu, kalıp içerisine yerleştirilen donatıların üzerine dökülen ve yapının yatay taşıyıcı döşemesini oluşturan beton tabakasıdır. Bu beton, yalnızca üst katların yükünü değil, aynı zamanda hareketli yükleri de güvenle taşımalıdır.
Tabla betonunda kullanılacak beton sınıfı, proje statik hesaplarına göre belirlenir. Türkiye’de yaygın olarak C25/30 ve üzeri beton sınıfları tercih edilir.
Beton Döküm Süreci ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Beton Pompalama ve Yerleştirme
Beton, kalıba pompa yardımıyla aktarılır. Döküm sırasında sürekli ve eşit yayılma sağlanmalıdır. Kesintili döküm, soğuk derz oluşmasına sebep olur. - Vibrasyon İşlemi
Yerleştirilen betonun içerisindeki hava boşluklarını gidermek ve donatı ile tam birleşimini sağlamak için vibratör kullanılır. Bu işlem, betonun dayanımını ve geçirimsizliğini artırır. - Yüzey Tesviyesi
Beton dökümünden hemen sonra mastar ve perdah makineleri ile yüzey düzgünlüğü sağlanır. Bu aşama, üst kat döşemelerinin düzgün oturması açısından kritik öneme sahiptir. - Kürleme
Beton prizini alırken nem kaybı yaşamaması için kür işlemi yapılmalıdır. Su ile sulama, kür örtüleri veya kür bileşikleri kullanılabilir.
Malzeme Seçimi ve İş Güvenliği
- Kalıp malzemeleri: Rijit, temiz, tekrar kullanıma uygun olmalı.
- Beton kalitesi: Proje değerlerine uygun, TS EN 206 standardına göre üretilmiş olmalı.
- Donatı çeliği: TS 708’e uygun olmalı.
- İş güvenliği:
- Yüksekte çalışma önlemleri (iskele, emniyet kemeri),
- Elektrikli vibratör kullanımında izolasyon,
- Beton pompalarının basınç kontrolleri,
- Kalıp yüklenmeden önce mühendis onayı alınması.
Sık Yapılan Hatalar ve Doğru Uygulamalar
- Yetersiz kalıp desteği → Beton basıncını taşımayan kalıp şişer veya çöker.
- Donatı pas payının korunmaması → Betonarme elemanlarda korozyon riski artar.
- Vibrasyon yapılmaması → Boşluklu beton ve düşük dayanım oluşur.
- Erken kalıp sökümü → Beton yeterli dayanımı kazanmadan kalıp alınırsa yapısal deformasyon oluşur.
- Kürlemenin ihmal edilmesi → Beton çatlar ve dayanımı düşer.
Doğru uygulama için tüm süreçler, TS500 Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları ve ilgili yönetmeliklere uygun yürütülmelidir.
Tabla kalıbı ve tabla betonu, binaların taşıyıcı sisteminde kritik rol oynayan uygulamalardır. Profesyonel bir mühendislik yaklaşımı, doğru malzeme seçimi, standartlara uygun uygulama ve iş güvenliği kurallarıyla bu süreç başarıyla tamamlanabilir.
İnşaatın bu aşamasında yapılan her hata, yapının tüm ömrünü etkileyeceğinden, uygulama öncesi mühendislik kontrolleri mutlaka yapılmalıdır. Subasman perdesinden sonra gelen bu kritik adım, yapının sağlamlığı ve güvenliği açısından temel niteliktedir.
İlk yorum yapan siz olun